Echoscopie in eigen praktijk
Echoscopie is een techniek waarbij door middel van ultrageluid structuren, weefsel en organen in het lichaam in beeld wordt gebracht. Ultrageluid bestaat uit hoogfrequente geluidsgolven die een transducer uitzendt. Het menselijk oor kan deze geluidsgolven niet horen. De inwendige organen, weefsels en structuren kaatsen deze geluidsgolven terug en zo worden deze zichtbaar op het scherm. Er zijn twee soorten transducers. De ene transducer maakt de afbeelding via de buikwand (abdominaal). We noemen dit uitwendige echoscopie. De andere transducer, die dun en langwerpig is, maakt de afbeeldingen via de vagina. Dit noemen we een inwendige echo. Tijdens de zwangerschap maken wij in principe twee tot drie echo’s in de praktijk. Als het medisch gezien noodzakelijk is, maken we op indicatie extra echo’s. De eerst mogelijke echo is de vitaliteitsecho. De tweede echo is de termijnecho. De derde echo is de liggingsecho die we rond 35 weken maken. Rond 20 weken zwangerschapsduur kun je kiezen voor een Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO). Kijk voor meer informatie onder het kopje 20 weken echo.
Risico’s van echoscopisch onderzoek
In de verloskunde past men al heel lang echoscopisch onderzoek toe. Tot op heden heeft echoscopisch onderzoek geen overtuigende nadelige gevolgen of schadelijke effecten bij de mens laten zien, maar dit sluit een effect op de lange termijn niet uit. Een garantie dat onbekende ongewenste effecten nooit zullen optreden, is niet te geven. Daarom is het verstandig voorzichtig te zijn en echoscopie niet zomaar te gebruiken omdat “het zo leuk is”. Wij hanteren hierbij het ALARA-principe. Dit staat voor As Low As Reasonably Achievable. Een echo kan geen miskraam veroorzaken. Bij bloedverlies kan een vaginale echo geen kwaad. Een echo kan wel onverwachte zaken aan het licht kan brengen. Het is dan een grote schok om te horen dat je kind mogelijk een afwijking heeft. Aan de ene kant kan dit je de gelegenheid geven je emotioneel voor te bereiden op de geboorte van een kind met een afwijking, maar aan de andere kant betekent het vaak ook veel zorgen en soms onzekerheid in de rest van de zwangerschap. Alleen bij zeer ernstige afwijkingen kan (op jullie verzoek) worden overwogen de zwangerschap af te breken. Gelukkig worden de meeste kinderen zonder afwijkingen geboren. De kans dat je met zo’n onverwachte uitslag te maken krijgt, is dan ook klein. Wil je niet geïnformeerd worden over afwijkende bevindingen bij het echoscopisch onderzoek? Vertel dit aan de echoscopist voorafgaand aan het onderzoek. Een ander risico van een echo kan zijn dat het onterechte ongerustheid kan veroorzaken. Het kan zijn dat er iets verkeerds wordt opgemeten. Of dat gedacht wordt aan een afwijking die later niet wordt teruggevonden of die uiteindelijk niets te betekenen heeft. Dit komt gelukkig niet vaak voor. Als er geen bijzonderheden te zien zijn bij het echoscopisch onderzoek geeft dit geen garantie op een gezond kind. Niet alle aandoeningen en afwijkingen zijn echoscopisch te zien. Soms worden afwijkingen niet opgemerkt of ontstaan ze pas nadat de echo is gemaakt.Vitaliteitsecho en termijnecho
Wanneer je het prettig vindt kunnen we een eerste vroege echo (vitaliteitsecho) maken. Hierbij kijken wij of de baby in je baarmoeder aan het groeien is en of het om een eenling- of meerling zwangerschap gaat. Ook zien we of het hartje klopt en meten we hoe ver je ongeveer zwanger bent. De daadwerkelijke uitgerekende datum stellen we vast bij de termijnecho. Deze vindt bij voorkeur plaats tussen 10 en 12 weken zwangerschapsduur. We meten de baby dan op van kruin tot stuit. Op basis van deze meting berekenen we je daadwerkelijke uitgerekende datum.Uitwendige echo
Bij de termijnecho zullen we in eerste instantie proberen de baby via de buikwand in beeld te brengen. Een volle blaas helpt om goed beeld te krijgen, zorg daarom bij de termijnecho voor een volle blaas. Voor het maken van de echo mag je op de onderzoeksbank gaan liggen en je buik bloot maken. Om goede geleiding van de geluidsgolven te krijgen, brengen we gel aan op de onderbuik. We maken via de buik, door middel van een transducer, het beeld.Het drukken van de transducer op de volle blaas kan wat onaangenaam zijn, maar een uitwendige echo is niet pijnlijk. Wanneer je 10 weken zwangerschap bent maken we meestal de echo meestal via de buik.
Inwendige echo
Is je baarmoeder niet goed in beeld te krijgen via de buikwand, dan verzoeken we je om eerst even te gaan plassen om je blaas te legen. We kijken dan via de vagina inwendig met de echo. Ben je minder dan 10 weken zwanger? Dan is de kans groot dat we met een inwendige echo gaan kijken. Bij een inwendige echo lig je vaak met een kussen onder je billen. Je doet je onderbroek uit. De transducer is een lange dunne staaf. Hier omheen doen we een condoom. De transducer wordt in de vagina ingebracht. Sommige vrouwen hebben moeite met een inwendige echo. Dat kan te maken met een eerder pijnlijk gynaecologisch onderzoek of nare seksuele ervaringen in het verleden. Bespreek dit graag met ons en degene die het onderzoek doet. We kijken dan samen hoe we het onderzoek op een voor jou aanvaardbare manier kunnen uitvoeren. Soms kan bijvoorbeeld het zelf inbrengen van de transducer minder vervelend zijn.Liggingsecho
Aan het einde van de zwangerschap, rond 35 weken, maken wij in onze praktijk een liggingsecho. Doel van deze echo is, als aanvulling op het uitwendig onderzoek (voelen van de buik tijdens de controles), bekijken of de baby met het hoofd naar beneden ligt. Ook bekijken we de hoeveelheid vruchtwater en de plaats waar de moederkoek in de baarmoeder ligt. Soms wordt, wanneer er twijfel bestaat over de groei, je baby nog een keer opgemeten. Uit onderzoek blijkt dat het echoscopisch groei meten bij 35 weken niet erg betrouwbaar is. Om die reden voeren wij deze echo niet standaard uit. Met een liggingsecho kunnen we zekerheid geven over de ligging van je kind. De beste positie voor een bevalling is een hoofdligging. Dat betekent dat je kind met het hoofd naar beneden ligt. Drie tot vier procent van de kinderen ligt rond 35 weken met de billen naar beneden, dat noemen we een stuitligging. Meer informatie over de mogelijkheden bij een stuitligging vind je hier.