Een eerste infectie met toxoplasmose tijdens de zwangerschap kan tot ernstige afwijkingen bij het kind leiden. Om besmetting met toxoplasmose te voorkomen, wordt het volgende geadviseerd:

• Eet geen rauw vlees, dus geen carpaccio, ossenworst, filet americain of salami. Raadpleeg de Zwangerhap app van het voedingscentrum welke vleeswaren veilig zijn om te eten tijdens de zwangerschap.
• Vlees altijd goed doorbakken of diepvriezen < -18°C.
• Snijplanken en messen goed schoonmaken
  vermijden van contact met kattenontlasting, dus geen kattenbak verschonen en in de tuin werken met handschoenen aan.
• Groente en fruit goed wassen.

Een infectie met listeria tijdens de zwangerschap is zeldzaam, maar heeft ernstige gevolgen voor het kind. Een besmetting verloopt meestal via voedsel. De listeria-bacterie wordt bij verhitting gedood. Om een listeria besmetting te voorkomen, wordt het volgende geadviseerd:

• drink geen melk direct van de koe, alleen gepasteuriseerde melk
• eet geen rauwmelkse zachte of harde kazen, zoals camembert of brie. Het overgrote deel van de kazen in de supermarkt is gepasteuriseerd en mag je gewoon eten tijdens de zwangerschap. Wanneer er “au lait cru” of rauwmelks op de verpakking staat, betekent dit dat de kaas van rauwe melk is gemaakt en mag je deze niet hebben
• neem geen vacuüm voorverpakte vis, die je onbereid uit de verpakking eet, zoals gerookte zalm of forelfilet
• eet geen producten die over datum zijn of lang (>12 uur) na bereiding pas gegeten worden.

In sommige vissen en in schaal en schelpdieren zitten verhoogde gehaltes schadelijke stoffen, zoals kwik, dioxine en Pfas. Om deze reden wordt afgeraden om onder andere tonijn, zeebaars, zwaardvis en garnalen te eten tijdens de zwangerschap. Voor sommige vissen geldt het advies deze in beperkte mate te nemen. In Zwangerhap App van het voedingscentrum, kun je makkelijk opzoeken welke vissen je wel, niet of beperkt kunt eten tijdens de zwangerschap.

Hoge doseringen vitamine A uit leverproducten kunnen schadelijk zijn voor je kind. Eet daarom geen gebakken lever tijdens de zwangerschap. Wees heel matig met leverproducten, zoals leverworst, leverpastei, smeerworst of paté. Let ook op met producten waar kunstmatig extra vitamines zijn toegevoegd, zoals bepaalde frisdranken en sapjes. Vitamine A uit bijvoorbeeld worteltjes is juist goed tijdens de zwangerschap. Dat is namelijk een andere vorm van vitamine A, de zogenaamde bètacaroteen.

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat te veel cafeïne tijdens de zwangerschap ook schadelijk kan zijn voor het kind. Beperk daarom de inname hiervan. Cafeïne zit in koffie, cola, thee (ook in groene thee) en in hoge doseringen in energiedranken.

Geadviseerd wordt per dag minstens 30 minuten te bewegen. Dit kan in de vorm van sporten, maar ook een stukje wandelen, fietsen of stofzuigen tellen hierin mee. Voldoende bewegen houdt je eigen conditie op peil. Dit komt jouw gezondheid en die van je kind ten goede. Je mag dan ook gewoon blijven sporten tijdens de zwangerschap. Je voelt zelf wel aan als je iets moet aanpassen of even een versnelling langzamer dient te nemen. Het is bewezen dat vrouwen die voldoende lichaamsbeweging hebben tijdens de zwangerschap een betere uitgangspositie hebben voor hun bevalling en daarna ook beter herstellen en sneller hun conditie weer op peil hebben. Sporten waarbij  een grote kans op vallen of weefselbeschadigingen bestaat, worden tijdens de zwangerschap afgeraden. Diepzeeduiken tijdens de zwangerschap wordt ook ontraden.

Er zijn tijdens de zwangerschap verschillende mogelijkheden om onder begeleiding te bewegen. Zie hiervoor het kopje zwangerschapscursussen.

Roken tijdens de zwangerschap brengt grote risico’s voor je baby met zich mee. Zelfs meeroken in een omgeving waarin wordt gerookt, is schadelijk. Tabaksrook bevat veel schadelijke stoffen zoals koolmonoxide en nicotine, die via je longen naar je bloed gaan. Dit belemmert de doorstroming van zuurstof en voedingsstoffen naar je baby, waardoor het kan achterblijven in groei en energie. Ook vergroot roken de kans op vroeggeboorte en aangeboren afwijkingen, zoals een hazenlip of oogafwijkingen.

Roken tijdens de zwangerschap kan ook op lange termijn schade veroorzaken aan de ontwikkeling van longen, hersenen en andere organen van je kind. Het verhoogt het risico op luchtweginfecties en levensbedreigende complicaties, zoals het loslaten van de moederkoek en wiegendood.

De zwangerschap is het moment om te stoppen met roken. Stoppen kan stressvol zijn, maar het is de moeite waard. De schadelijke stoffen verdwijnen snel uit je lichaam en stoppen is meteen gezond voor je baby. Als stoppen moeilijk is, zijn er ondersteuningsmogelijkheden beschikbaar via je huisarts of online bronnen zoals rokeninfo.nl en de Roken Infolijn. Laat het ons weten als je hulp nodig hebt, want blijven roken is slechter voor je baby en kan verdere actie vereisen.

Het gebruik van drugs tijdens de zwangerschap kan schade aan je kind veroorzaken en wordt dan ook ten zeerste afgeraden. Drugs komen in het bloed van je kind terecht. De risico’s hiervan verschillen. Elke moeder en elk kind reageert weer anders op de drugs. Ook hangen de risico’s af van het middel en van de fase van de zwangerschap. Het roken van hasj en wiet kan bijvoorbeeld een groeiachterstand en concentratieproblemen bij het kind veroorzaken.

Speed en cocaïne kunnen ervoor zorgen dat de moederkoek tijdens de zwangerschap loslaat. Dit is voor zowel de zwangere als het kind een levensbedreigende complicatie. Het gebruik van drugs is nooit veilig. Bespreek altijd met ons als je drugs gebruikt of als je drugs gebruikt hebt. Het kan nodig zijn extra onderzoeken te verrichten. In het geval van harddrugsgebruik zal je kind na de geboorte moeten afkicken en hiervoor is een opname nodig. Meer informatie kun je vinden op www.trimbos.nl, www.drugsinfo.nl of bel (anoniem) met de drugsinfolijn op 0900-1995 (0,10 p/min.)

Op de website deverloskundige.nl kun je ook meer informatie lezen over roken, alcohol en drugs.

Ben je zwanger en gebruik je medicijnen overleg dan met je huisarts of apotheker of je deze medicijnen tijdens de zwangerschap kunt blijven gebruiken. Wellicht dat het nodig is andere medicijnen te krijgen of te stoppen met het gebruik van deze medicatie. Tijdens de zwangerschap mag je alleen zonder overleg paracetamol (zonder codeïne of coffeïne) beperkt gebruiken volgens de bijsluiter. Gebruik geen aspirine of ibuprofen.

Tijdens de zwangerschap heb je meer kans op het krijgen van tandvleesproblemen en gaatjes. Over het algemeen kun je die met extra aandacht voor de verzorging van je gebit voorkomen. Door de zwangerschap heb je meer kans op het krijgen van tandvleesontstekingen (gingivitis). De boosdoener is tandplak. Door een verhoogde hormoonspiegel kan je tandvlees overgevoelig reageren op tandplak. Hierdoor bloedt het sneller, zwelt het op en is het gevoeliger. Als je bovendien minder aandacht besteedt aan de gebitsverzorging en je door de zwangerschap meer snoept, neemt de kans op het krijgen van gaatjes toe.

Poets tweemaal per dag zorgvuldig je tanden. Houd ook de ruimten tussen de tanden en kiezen goed schoon met ragers, flossdraad of tandenstokers. Gebruik niet te vaak zoetigheid of dranken waar suiker in zit. Bezoek zo nodig een keer extra je tandarts of mondhygiënist tijdens de zwangerschap. Tijdens de zwangerschap kan de tandarts je ook gewoon een verdoving geven, dit is niet schadelijk. In principe maakt de tandarts geen röntgenfoto’s, alleen als het niet anders kan.

In de folder ‘Een gezond gebit tijdens de zwangerschap te lezen’ kun je aanvullende informatie lezen over gebitsverzorging tijdens je zwangerschap.

Tijdens de zwangerschap is vasten een extra zware opgaaf. Soms kan het nodig zijn om medische redenen het vasten een paar dagen of helemaal te staken, bijvoorbeeld wanneer je klachten krijgt. Je kunt altijd bij ons terecht voor advies waarbij wij zo veel mogelijk zullen proberen rekening te houden met je wensen. Wij respecteren jouw wens om samen met je familie en vrienden te vasten, echter soms kan het zijn dat wij je om medische redenen adviseren te stoppen met vasten tijdens de zwangerschap. Wij realiseren ons dat het inhalen van het vasten na de zwangerschap buiten de Ramadan ook lastig kan zijn.

Mogelijke klachten die je kan krijgen door het vasten:

• Hoofdpijn, doordat je overdag geen vocht of voedsel neemt, vooral tijdens de eerste dagen van het vasten.
• Misselijkheid.
• Duizeligheid en licht in het hoofd of flauwvallen. Dit kan komen doordat je bloeddruk daalt omdat je overdag niets drinkt. En omdat je overdag niet eet en ’s nachts juist wel schommelt je suikergehalte.
• Vermoeidheid doordat je laat opblijft en weer vroeg op staat om samen te eten en te bidden.
  Laat ons weten als je meedoet met de Ramadan, dan kunnen we hier rekening mee houden in onze zorg. Als je het prettig vindt je afspraak juist in de ochtend of liever aan het eind van de middag te hebben, geef dat aan ons aan.

De ontwikkeling van een baby kan negatief beïnvloed worden door zogeheten hormoonverstorende stoffen. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze chemicaliën het hormoonsysteem van je baby in de war kunnen brengen wat kan leiden tot gezondheidsschade en allergieën kan veroorzaken. Onderzoeken uit Denemarken tonen dit aan. In Denemarken worden alle zwangeren hierover voorgelicht. Wij vinden het van belang dat je op de hoogte bent van deze inzichten, ook al is er in Nederland nog geen richtlijn of beleid ten aanzien van voorlichting hierover.

Wil je meer informatie lezen over dit onderwerp dan kun je hier de vertaling van de Deense folder ‘Expecting a baby’ lezen met verdere uitleg en adviezen.